कोणताही अवयव असत नाही. मग वनस्पतीमध्ये एका भागापासून दुसऱ्या भागापर्यंत शर्करेचे वहन कशा प्रकारे होते, याबाबत अमेरिकेतील स्टॅनफोर्ड येथील कार्नेजी संस्थेमध्ये संशोधन करण्यात येत आहे. प्रकाश संश्‍लेषणाच्या प्रक्रियेने तयार होणारी शर्करा वनस्पतीच्या फूल, फळे व अन्य घटकांना पाठवले जाते. मात्र ही वहनाची प्रक्रिया कशा प्रकारे घडते, यावर वोल्फ फ्रॉमर आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी प्रकाश टाकला आहे. हे संशोधन "सायन्स एक्‍स्प्रेस' या संशोधन पत्रिकेत प्रकाशित करण्यात आले आहे.
वनस्पतीमध्ये अन्नद्रव्याच्या वहनाचा उलगडा करण्यासाठी कार्नेजी संस्थेमध्ये गेल्या वीस वर्षांपासून संशोधन केले जात आहे. वीस वर्षांपूर्वी फ्रॉमर आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांना वहनासाठी कार्य करणारा एक महत्त्वाचा घटक मिळून आला होता. वनस्पतीच्या शर्करा वाहून नेण्यासाठी असलेल्या शिरेमध्ये फ्लोयम (phloem) नावाचा घटक आढळतो. तो शर्करेचे वहन करण्यात मदत करतो. या फ्लोयममध्ये शर्करा कशी येते, यावर अधिक संशोधन करण्यात आले. त्यात प्रकाशसंश्‍लेषण क्रियेने विकसित केलेली शर्करा अन्य भागांना पाठविण्यासाठी पानांच्या पेशीभित्तिकेत कार्यरत असणाऱ्या प्रथिनाला ओळखण्यात यश मिळाले आहे. या पंप यंत्रणेला संशोधक "मॉलेक्‍युअर पंप' असे नाव दिले आहे.
या संशोधनाबाबत बोलताना फ्रॉमर म्हणाले, की शर्करा वहनातील मुख्य वाहक घटकाची माहिती झाल्याने मॉलेक्‍युअर पंपाची कार्यपद्धती समजून आली आहे. वनस्पतीच्या आपल्याला पाहिजे त्या भागाकडे शर्करेचे वहन करून अन्नधान्याचे, फळांचे उत्पादन वाढवणे शक्‍य होणार आहे. याचा उपयोग भविष्यात पिकांच्या उत्पादन वाढीला चालना मिळणार आहे.
...असे होतील संशोधनाचे भविष्यात फायदे
- अन्नधान्याच्या उत्पादनवाढीसाठी मदत मिळणार आहे.
- या संशोधनामुळे रोग व किडीच्या प्रादुर्भावाविषयी नवी दृष्टिकोनातून विचार करणे आवश्‍यक होणार आहे. या शर्करेच्या गरजेतून पिकांवर रोग आणि किडीचा प्रादुर्भाव होत असतो.
- मानवामध्ये या प्रथिनाच्या योग्य वापरातून स्थौल्य, ह्रद्य रोग आणि मधुमेहासारख्या अनेक रोगांवर उपाय शोधण्यास मदत मिळणार आहे.
वनस्पतीमध्ये अन्नद्रव्याच्या वहनाचा उलगडा करण्यासाठी कार्नेजी संस्थेमध्ये गेल्या वीस वर्षांपासून संशोधन केले जात आहे. वीस वर्षांपूर्वी फ्रॉमर आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांना वहनासाठी कार्य करणारा एक महत्त्वाचा घटक मिळून आला होता. वनस्पतीच्या शर्करा वाहून नेण्यासाठी असलेल्या शिरेमध्ये फ्लोयम (phloem) नावाचा घटक आढळतो. तो शर्करेचे वहन करण्यात मदत करतो. या फ्लोयममध्ये शर्करा कशी येते, यावर अधिक संशोधन करण्यात आले. त्यात प्रकाशसंश्‍लेषण क्रियेने विकसित केलेली शर्करा अन्य भागांना पाठविण्यासाठी पानांच्या पेशीभित्तिकेत कार्यरत असणाऱ्या प्रथिनाला ओळखण्यात यश मिळाले आहे. या पंप यंत्रणेला संशोधक "मॉलेक्‍युअर पंप' असे नाव दिले आहे.
या संशोधनाबाबत बोलताना फ्रॉमर म्हणाले, की शर्करा वहनातील मुख्य वाहक घटकाची माहिती झाल्याने मॉलेक्‍युअर पंपाची कार्यपद्धती समजून आली आहे. वनस्पतीच्या आपल्याला पाहिजे त्या भागाकडे शर्करेचे वहन करून अन्नधान्याचे, फळांचे उत्पादन वाढवणे शक्‍य होणार आहे. याचा उपयोग भविष्यात पिकांच्या उत्पादन वाढीला चालना मिळणार आहे.
...असे होतील संशोधनाचे भविष्यात फायदे
- अन्नधान्याच्या उत्पादनवाढीसाठी मदत मिळणार आहे.
- या संशोधनामुळे रोग व किडीच्या प्रादुर्भावाविषयी नवी दृष्टिकोनातून विचार करणे आवश्‍यक होणार आहे. या शर्करेच्या गरजेतून पिकांवर रोग आणि किडीचा प्रादुर्भाव होत असतो.
- मानवामध्ये या प्रथिनाच्या योग्य वापरातून स्थौल्य, ह्रद्य रोग आणि मधुमेहासारख्या अनेक रोगांवर उपाय शोधण्यास मदत मिळणार आहे.