दूध आणि मांस उत्पादनाच्यादृष्टीने संगमनेरी शेळी तर मांस उत्पादनासाठी उस्मानाबादी शेळ्या निवडाव्यात. या शेळ्यांचे पाय सरळ, मजबूत व दोन पायांत भरपूर अंतर असावे. पाठ सरळ व रुंद असावी, छाती भरदार व रुंद असावी. पैदाशीचा बोकड निवडताना उत्तम शारीरिक क्षमता असलेला, मजबूत पाय, लयबद्ध चाल, चपळ असणारा व चांगली वंशावळ असणारा बोकड निवडावा. वंशावळीची नोंद असल्यास दूध उत्पादनासाठी जास्तीत जास्त दूध देणाऱ्या शेळ्यांपासून जन्मलेल्या पाटींची निवड करावी, तर मांसोत्पादनासाठी जुळे वा तिळे करडे देणाऱ्या शेळ्यांपासून तयार झालेले बोकड व शेळ्या निवडाव्यात.
बंदिस्त शेळीपालन करताना शेळ्यांची संख्या हळूहळू वाढवावी, त्याप्रमाणे विस्ताराच्या दृष्टीने गोठा बांधताना जागेची सोय ठेवावी. गोठा बांधणी ही शेतातील उपलब्ध साधनसामग्रीचा वापर करून करता येते. गोठ्याच्या जमिनीवर शक्‍यतो माती, मुरूम, लाकडाचा भुस्सा, विटा यांच्या साह्याने चांगले दाबून धुम्मस तयार करावे. अशी जमीन हिवाळ्यात उबदार राहते. करडांचे व शेळ्यांचे थंडीपासून संरक्षण होण्यास मदत होते. शेतातील बाभळीच्या झाडांपासून खांब, तर तुराट्या, भाताचा पेंढा, गव्हाच्या पेंढ्या, तसेच बाजरीचे सरमाड यांचा वापर करून गोठ्याचे छत शाकारावे. कुंपण तसेच गोठ्यातील कप्पे, भिंती, तुराट्या, बांबूच्या पट्ट्यांचा वापर करून तयार करावे. गोठ्याचे छत हे नेहमीपेक्षा थोड्या जास्त उंचीवर शाकारावे, जेणेकरून हवा खेळती राहील, तसेच दुर्गंधी राहणार नाही. गोठ्याच्या छताला प्लॅस्टिक, पॉलिथिन अथवा खताच्या रिकाम्या पिशव्या शिवून केलेले आवरण, आच्छादन बसविल्यास पावसापासून जास्त संरक्षण मिळते. थंडीच्या दिवसांत गोणपाटाच्या साह्याने शेळ्यांसाठी, मुख्यत्वेकरून करडांसाठी ऊब राखता येते. पिण्याच्या पाण्यासाठी सिमेंटची एक टाकी गोठ्याबाहेर एका कोपऱ्यात ठेवावी. शेळ्यांचा गोठा नेहमी कोरडा राहील याची काळजी घ्यावी. तज्ज्ञांच्या शिफारशीनुसार लसीकरण करून घ्यावे.
http://www.agriplaza.in/agri-guide.htm
बंदिस्त शेळीपालन करताना शेळ्यांची संख्या हळूहळू वाढवावी, त्याप्रमाणे विस्ताराच्या दृष्टीने गोठा बांधताना जागेची सोय ठेवावी. गोठा बांधणी ही शेतातील उपलब्ध साधनसामग्रीचा वापर करून करता येते. गोठ्याच्या जमिनीवर शक्‍यतो माती, मुरूम, लाकडाचा भुस्सा, विटा यांच्या साह्याने चांगले दाबून धुम्मस तयार करावे. अशी जमीन हिवाळ्यात उबदार राहते. करडांचे व शेळ्यांचे थंडीपासून संरक्षण होण्यास मदत होते. शेतातील बाभळीच्या झाडांपासून खांब, तर तुराट्या, भाताचा पेंढा, गव्हाच्या पेंढ्या, तसेच बाजरीचे सरमाड यांचा वापर करून गोठ्याचे छत शाकारावे. कुंपण तसेच गोठ्यातील कप्पे, भिंती, तुराट्या, बांबूच्या पट्ट्यांचा वापर करून तयार करावे. गोठ्याचे छत हे नेहमीपेक्षा थोड्या जास्त उंचीवर शाकारावे, जेणेकरून हवा खेळती राहील, तसेच दुर्गंधी राहणार नाही. गोठ्याच्या छताला प्लॅस्टिक, पॉलिथिन अथवा खताच्या रिकाम्या पिशव्या शिवून केलेले आवरण, आच्छादन बसविल्यास पावसापासून जास्त संरक्षण मिळते. थंडीच्या दिवसांत गोणपाटाच्या साह्याने शेळ्यांसाठी, मुख्यत्वेकरून करडांसाठी ऊब राखता येते. पिण्याच्या पाण्यासाठी सिमेंटची एक टाकी गोठ्याबाहेर एका कोपऱ्यात ठेवावी. शेळ्यांचा गोठा नेहमी कोरडा राहील याची काळजी घ्यावी. तज्ज्ञांच्या शिफारशीनुसार लसीकरण करून घ्यावे.
http://www.agriplaza.in/agri-guide.htm